Bilim ve Teknoloji Sayısı – Halk Dış Haberler Servisi Yayınlanma:
- Şu anda sektörde makine çevirisinin yeri tam olarak nedir? Hangi alanlarda daha çok tercih ediliyor?
Makine çevirisinin sektördeki konumuna ilişkin en güncel verilerden biri Mayıs 2022’de yayınlanan 159 numaralı GMI (Global Market Insights) raporu. Buna göre geçen sene 800 milyon dolar değerleme alan makine çevirisinin önümüzdeki 10 yıl içinde %30 büyüyeceği ön görülüyor. Şu an için metnin stratejik önemi olmayan ve anlaşılır olması yeterli olan konuşmalar, inceleme yazıları, şablon evraklar, e-posta içerikleri ve e-ticaret sitelerinin hızlıca sonuç alınmaya odaklanan bölümlerinde tercih ediliyor.
- Müşterileriniz makine çevirisi kullanmanızı nasıl karşılıyor? Bunu sormamın nedeni geçtiğimiz aylarda bir çevirmenin Fransızca bir biyografiyi Google Translate kullanarak çevirdiğini söylemesinin ardından okurların tepki göstermesi. Yerelleştirme sektöründe de negatif tepkilerle karşılaştığınız oluyor mu?
Bu noktada da makine çevirisini ücretsiz çeviri programları ile karıştırmamak gerekiyor. Bing Microsoft, Google Translate ya da Yandex Çeviri’den çok daha farklı bir sistemden bahsediyoruz. Metni ara yüze yükleyip tuşlara basınca çıkan bir çıktı değil profesyonel makine çevirisi. Öncelikle bu alanda daha önce çevirdiğimiz binlerce metin ve onaylı terminolojinin işlenmesi ile eğitilmiş ve beslenmiş bir sistem oluşturduk. Bunun yanında yine çeviri ekibimizin yer aldığı ön okuma süreçleriyle metnin hazırlığı ve daha sonrasında çıktının son okuma ile hatalardan arındırılması ve anlam bağlam açısından ayaklarının yere basması sağlanıyor.
Makine kullanarak yaptığımız çeviriler iş hacmimizin %5’i ile %10’unu geçmiyor ve öncelikli olarak uzman çeviri, editör denetimi ve redaksiyon adımları ile ilerliyoruz. Fakat hızlıca çözülmesi gereken, çeviri çıktısının tekrar değerlendirileceği ya da sadece metnin neden bahsettiğinin yeterli olduğu durumlarda çok daha hızlı çözümlerle ilerleyebileceğimiz bu seçeneği de sunuyoruz. Müşteri tercihi olmadan asla makine çevirisi kullanmadığımız, sonrasındaki editör sürecimiz çok kapsamlı olduğu ve yetkin bir ekip tarafından yapıldığı için negatif bir tepki almıyoruz.
- Makine çevirisinin gelecekte çevirmenlerin işini elinden alacağına dair bir algı var. Aynı zamanda bir mütercim tercümanlık öğrencisi de olarak pek çok arkadaşımda bu korkuyu görüyorum. Siz gelecekte çevirmenlik mesleğinin nasıl bir değişime uğrayacağını düşünüyorsunuz?
Öncelikle hep makine çevirisi nedir diye konuşuyoruz ama “makine çevirisi ne değildir?” sorusunun yanıtını da konuşmak lazım. “Tek tıkla çevir” değildir, anahtar teslim bir çeviri çözümü, çevirmenlerin yerini alacak bir teknoloji, dünyadaki dil engellerini tamamen ortadan kaldıran bir araç değildir mevcut haliyle doğrudan tüketiciye seslenen, deyim, atasözü, kelime oyunları ve sloganlar barındıran reklam metinleri, basın bültenleri ve edebi içeriklerde zaten neredeyse hiç tercih edilmiyor. Ayrıca sektörel çevirinin %90’ını oluşturan terminoloji odaklı uzmanlık alanı metinlerinde ise ilk tercih insan tarafından yapılmış bir çeviri.
Kaldı ki çeviri endüstrisi 2021’de 56,18 milyar dolara ulaşmış durumda, sadece son 2 yılda %10’luk bir büyüme gösterdi. Yine uluslararası verilere baktığımızda ve iletişim ve etkileşimin artış hızını düşündüğümüzde tercümanlık ve çevirmenlik faaliyetlerinin en gözde 20 meslek arasında yer alacağını net biçimde öngörebiliyoruz. Bu durumda makine çevirisi ne kadar artarsa artsın çevirmenlere ek olarak editör, redaktör, proje yöneticisi, yerelleştirme uzmanı, koordinatör, uluslararasılaştırma, transkreasyon, deşifre, kalite güvence uzmanları veya kompütasyonel (bilgisayımsal) dilbilimciler de var olacaktır. Çevirmenler kendilerini sektörde her zaman daha farklı pozisyonlarda konumlandırabilir.
- Karşılaştığım bazı makalelerde ve tartışmalarda, makine çevirisinin gelecekte kaliteyi belli bir oranda düşüreceğine dair düşüncelere rastladım. Makine çevirisinin, çevirmenin araştırma kabiliyetini ya da yaratıcılığını körelteceğini düşünüyor musunuz?
Kesinlikle düşünmüyorum hatta yeni vasıflar edinmeye yol açıyor bence. Firma olarak ISO 18587:2017 – Çeviri hizmetleri – Makine Çevirisi Sonrası Düzeltmenlik sertifikasyonumuza bağlı olarak çalışıyoruz ve ben de Karlsruhe Institute of Technology’den bu konuda eğitim aldım. Her ikisinde de vurguladıkları üzere makine çevirisinin yaptığı bir insan gibi anlayarak, anlam ilgisini kurarak, süzgeçten geçirerek değil, daha önce yapılmış insan çevirilerinden istatistik çıkarımlar yoluyla çeviri yaptığı. Dolayısı ile çıktıya erişmek süreci bitirmiyor. Bağlam çözümlemesinin gerekliliği, dillerin duygusal zekâ gerektiren kullanımları ve sürekli güncellenmeleri sebepleriyle zaten şimdilik kısıtlı bir potansiyele erişiyor ama bu sorunlar adım adım çözülse bile makine çevirisi her zaman çeviri sürecine destek olan bir yardımcı araç, hammadde girdisi, bir asistan gibi düşünülmeli. Hatta hızımızı ve performansımızı arttırdığı için araştırmaya ve yaratıcılığa daha çok zaman ayırabileceğimizi ön görüyorum.
Kaynak: https://halktv.com.tr/bilim-ve-teknoloji/6-5-697238h